ساختمان خاک ترتیب و نحوه قرار گرفتن اجزای درون خاک را نشان می دهند که این مواد تمایل اجزای ریز و هوموس برای چسبیدن به یکدیگرند.

بافت خاک نیز نشان دهنده اندازه ذرات خاک می باشد. اندازه ذرات از شن و سنگریزه تا ذرات ریز رس می باشد.

انواع ساختمان خاک شامل ورقه ای، منشوری، ستونی، کروی و بلوکی می باشند که می توانند توسط عواملی چون کاربرد آبیاری، اضافه کردن کود و موادی مثل کچ و آهک و مواد الی تغییر یابند.

خاکهای رسی هم مواد غذایی بیشتری در خود دارند و هم قابلیت نگهداشت بیشتر آب را دارند. در مقابل، خاکهای سبک و شنی، هم محتوای کم مواد غذایی دارند و هم آب را در خود کمتر نگه می دارند. میزان و نوع رس، خاصیت الاستیسیته، ظرفیت جذب آب، نمکهای محلول، انقباض و انبساط خاک از جمله عواملی هستند که در بافت و ساختمان خاک تاثیر گذارند.

یکی دیگر از مواردی که توسط بافت خاک تعریف می شود، خلل و فرج خاک می باشد. هر چه خلل و فرج خاک بیشتر باشد، ذرات آب بیشتری به دانه ها می چسبد ولی قابل دریافت توسط گیاه نیست. از طرفی خاکهای رسی و سنگین هر چند آب بیشتری در خود ذخیره می کنند، ولی با قدرت بیشتری به کلوئیدهای خاک چسبیده اند.

بهترین نوع خاک، خاکهایی با بافت لومی می باشند که تعادل مناسبی بین ذرات شن و رس در آنها وجود دارد.